Мікалай Статкевіч
Мікалай Віктаравіч Статкевіч
Біяграфія
Нарадзіўся 12 жніўня 1956 года ў Слуцкім раёне ў сям’і настаўнікаў.
Кандыдат тэхнічных навук, спецыяліст у галіне кіравання.
Падпалкоўнік запасу.
Скончыў Мінскае вышэйшае інжынернае зенітнае ракетнае вучылішча (МВІЗРВ). Служыў у Запаляр’і. Быў прызнаны лепшым афіцэрам па сваёй спецыяльнасці ў аб’яднанні СПА, якое абараняла ўвесь Поўнач еўрапейскай часткі СССР. Меў вышэйшую баявую класіфікацыю – “Майстар”. Узнагароджаны медалямі.
Абараніў кандыдацкую дысертацыю і выкладаў у МВІЗРВ. Напісаў больш за 60 навуковых прац у галіне кіравання, эрганомікі і сацыяльнай псіхалогіі. Аўтар вынаходніцтваў. Для завяршэння доктарскай дысертацыі быў накіраваны ў дактарантуру.
Да распаду Савецкага Саюза распрацаваў і апублікаваў канцэпцыю стварэння беларускай арміі, якая была рэалізавана пасля атрымання Рэспублікай Беларусь незалежнасці.
Жанаты, мае дзвюх дачок.
Грамадская і палітычная дзейнасць
У пачатку 1991 года ў знак пратэсту супраць падаўлення танкамі дэманстрантаў у Вільні выйшаў з КПСС. 20 жніўня 1991 – адзіны з вайскоўцаў у Беларусі публічна выступіў супраць путчу ў Маскве. Тады ж аб’явіў аб стварэнні Беларускага аб’яднання вайскоўцаў (БЗВ), якое паставіла мэтай стварэнне беларускай арміі, абарону незалежнасці і гісторыка-патрыятычнае выхаванне грамадства.
У верасні 1992 года выступіў ініцыятарам прысягі членаў БЗВ і афіцэраў запасу на вернасць Беларусі. Гэтая шматтысячная грамадская акцыя прымусіла ўрад прывесці да прысягі нашай краіне ўсіх афіцэраў сілавых структур.
У 1993 годзе выступіў супраць Дагавора аб калектыўнай бяспецы з ваюючымі краінамі (Арменія, Таджыкістан і інш.), па ўмовах якога Беларусь павінна была адпраўляць сваіх салдат на чужыя вайны. За гэта быў звольнены з войска за месяц да плануемай абароны доктарскай дысертацыі. Пасля шырокай грамадскай кампаніі ў падтрымку Мікалая Статкевіча, беларускі парламент падпісаў гэты дагавор з умовай не адпраўляць нашых салдат у «гарачыя кропкі».
У 1994 годзе арганізаваў паспяховае сумеснае назіранне за прэзідэнцкімі выбарамі, у якім прынялі ўдзел каманды ўсіх апазыцыйных кандыдатаў.
У 1995-1996 гадах тройчы перамагаў на парламенцкіх выбарах, але ўлады прызнавалі гэтыя выбары не адбыліся.
У 1996 годзе быў абраны старшынёй Беларускай сацыял-дэмакратычнай партыі (Народная Грамада). Гэтая партыя ставіць мэтай абарону інтарэсаў людзей працы, пенсіянераў, малога бізнэсу і моладзі.
У 2005 годзе ўлада, па даносе прайгралі барацьбу за лідэрства членаў партыі, пазбавіла яе афіцыйнай рэгістрацыі, але Народная Грамада працягвае сваю працу і з’яўляецца членам Сацыялістычнага інтэрнацыяналу.
У 1996-2000 гадах – адзін з лідэраў барацьбы за дэмакратычныя каштоўнасці. Арганізаваў і ўзначаліў больш за 30 шматтысячных дэманстрацый у абарону дэмакратыі і суверэнітэту. Каля 30 разоў падвяргаўся адміністрацыйным арыштам, 3 разы супраць яго ўзбуджаліся крымінальныя справы. У зняволенні трымаў працяглыя галадоўкі.
У 1999 годзе быў адным з арганізатараў 50-тысячнага Марша Свабоды, пасля якога спыніліся выкраданні і забойствы палітыкаў, а ўлада пачала мяняць сваё стаўленне да становішча ў краіне.
Напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў 2001 і 2006 гадоў супраць Статкевіча ўзбуджаліся крымінальныя справы з мэтай перашкодзіць яго ўдзелу ў гэтых выбарах у якасці кандыдата ў прэзідэнты.
Так, у 2005 годзе ён быў асуджаны да 3 гадоў абмежавання волі за арганізацыю мірнай дэманстрацыі супраць фальсіфікацыі вынікаў рэферэндуму. Па выніках гэтага рэфэрэндуму прэзідэнт атрымаў права знаходзіцца ва ўладзе неабмежаваную колькасць тэрмінаў. Тады Статкевіч быў прызнаны міжнароднай арганізацыяй Amnesty International «вязнем сумлення».
З 2003 года – лідэр «Еўрапейскай кааліцыі», у якую ўваходзіць шэраг партый, прафсаюзных, жаночых і моладзевых арганізацый. Кааліцыя выступае за еўрапейскі шлях развіцця краіны.
У 2009 годзе кангрэсам «Еўрапейскай кааліцыі» быў вылучаны кандыдатам у прэзідэнты на выбарах 2010 года.
У ноч на 20 снежня 2010 года, пасля заканчэння галасавання на Прэзідэнцкіх выбарах Рэспублікі Беларусь, на плошчы Незалежнасці ў Мінску адбыўся мітынг пратэсту, у якім удзельнічаў і Мікалай Статкевіч. Мітынг быў жорстка разагнаны ўнутранымі войскамі і спецназам. Пасля разгону мітынга Статкевіч спрабаваў з’ехаць з плошчы на таксі, але быў затрыманы.
26 мая 2011 года Мікалай Статкевіч па абвінавачванні ва ўдзеле ў масавых беспарадках – ч. 2 арт. 357 Крымінальнага Кодэкса Рэспублікі Беларусь, суддзёй Ленінскага суда г. Мінска Людмілай Грачовай, быў прысуджаны да шасці гадоў пазбаўлення волі ў калоніі ўзмоцненага рэжыму.
Падчас адбывання пакарання ў Шклоўскай турме, следчы з ваеннай пракуратуры дапытаў Статкевіча па справе аб расследаванні фактаў катаванняў зняволеных у СІЗА КДБ, пра якія заяўлялі іншыя палітвязні. Мікалай пацвердзіў ўсе факты, выкладзеныя яго папярэднікамі.
11 студзеня 2011 года міжнародная арганізацыя Amnesty International прызнала Статкевіча вязнем сумлення.
Доўгі час адміністрацыя Шклоўскай калоніі, дзе адбываў тэрмін пакарання Статкевіч, перашкаджала яму заключыць шлюб са сваёй грамадзянскай жонкай – аказваючы, такім чынам, псіхалагічны ціск на незаконна асуджанага палітыка. Без афіцыйнай рэгістрацыі шлюбу Марыне Адамовіч пастаянна адмаўлялі ў прадастаўленні спаткання. Тым не менш, Адамовіч дамаглася дазволу на рэгістрацыю шлюбу, і 20 снежні 2011 года Марына і Мікалай ажаніліся.
Тым часам, улада працягвае спробы знішчыць свайго палітычнага апанента.
12 студзеня 2012 г. па ініцыятыве адміністрацыі Шклоўскай калоніі, якая лічыць, што Статкевіч мае намер «весці ў далейшым злачынны лад жыцця», яго прызналі злосным парушальнікам рэжыму. У выніку палітвязьню ў судовым парадку зрабілі больш жорсткімі ўмовы ўтрымання на бліжэйшыя тры гады без права абскарджання.
Так, з шасці гадоў зняволення ў калоніі ўзмоцненага рэжыму – тры гады Статкевіч правядзе ў крытай турме ў Магілёве.
Фармальнай падставай стала тое, што ён знаходзіўся без біркі з нумарам зняволенага на вопратцы, а таксама не пазначыў у спісе асабістых рэчаў насавыя хусткі. За гэта Статкевіч атрымаў спагнанне, быў змешчаны ў СІЗА (штрафны ізалятар), а затым у ПКТ (памяшканне камернага тыпу) на адзін месяц. Перад гэтым у беларускіх СМІ былі апублікаваныя яго «Лісты на волю», у якіх Статкевіч разважаў пра нелегітымнасць рэжыму Аляксандра Лукашэнкі.
Тры гады турэмнага рэжыму – максімальны тэрмін, прадугледжаны артыкулам 69 Крымінальна-выканаўчага кодэкса Беларусі. З моманту пераводу ў крытую турму, Мікалай будзе сядзець у камэры. Цяпер яму дазволены толькі адна гадзіна шпацыру ў дзень, адно кароткае спатканне ў год і адна бандэроль у год.
14 студзеня 2012 Статкевіч быў этапаваны ў турму № 4 Магілёва, дзе яго адразу ж пакаралі 10 суткамі карцэра. Прычына прымянення адміністрацыяй турмы такога спагнання да палітвязня невядомая. Гэтак жа да Статкевіча па-ранейшаму не пускаюць адваката.
Праваабаронца Леанід Судаленка так пракаментаваў сітуацыю: «Вельмі непрыемна, што ў нашай краіне пасля правядзення прэзідэнцкіх выбараў з’яўляюцца палітычныя зняволеныя ў асобах экс-кандыдатаў у Прэзідэнты. Як тут не ўспомніць фразу вядомага еўрапейскага палітыка – «калі яны бандыты, чаму ўлада іх зарэгістравала кандыдатамі, а калі яны не бандыты, чаму яны ўсё сядзяць?!»
Мікалай Статкевіч з’яўляецца адным з экс-кандыдатаў у Прэзідэнты, які першапачаткова, ужо на стадыі сваёй рэгістрацыі не пабаяўся «кінуць пальчатку» свайму галоўнаму суперніку – «Перадайце ўладальніку вашага вясёлага балаганчыку, што я не буду клоунам у яго балагане!»
З’яўляючыся асабістым ворагам Прэзідэнта, Мікалаю Статкевічу не толькі не даводзіцца разлічваць на памілаванне, але, як бачым, прыходзіцца расплачвацца тым, на што ён не разлічваў – узмацненнем жорсткасці турэмнага рэжыму. Думаю, улада любой цаной будзе спрабаваць канчаткова зламаць гэтага Чалавека, дзеянні і ўчынкі якога не маюць нічога агульнага з прад’яўленымі яму абвінавачваннямі!»
Падтрымаць палітвязня вы можаце, адправіўшы яму ліст ці паштоўку:
Мікалай Статкевіч
212011 г. Магілёў, вул. Крупскай, 99 А
турма № 4